Bezpieczeństwo w internecie

Bezpieczeństwo internetowe zajmuje priorytetową rolę w misji naszej szkoły.
Po raz drugi w ciągu ostatnich kilku lat zdobyliśmy Brązową Odznakę e-Safety Label , ważną do lipca 2022.
Naszym celem jest, aby uczniowie świadomie korzystali z zasobów Internetu, czuli się tam bezpieczni i przestrzegali zasad netykiety. Tak też ukierunkowane są nasze działania, zarówno wśród uczniów, nauczycieli, jak i rodziców.
Grono pedagogiczne systematycznie doskonali swoje umiejętności m.in. w sferze korzystania z przestrzeni wirtualnej do celów dydaktycznych. Odbyło się już kilka rad szkoleniowych na temat: cyberbullyingu i innych zagrożeń internetowych oraz bezpiecznego korzystania z Internetu, prowadzonych przez profesjonalistów z tej dziedziny.
Niektórzy nauczyciele dodatkowo doskonalą się indywidualnie w ramach bezpłatnych szkoleń z tej dziedziny na platformie eTwinning lub prowadzonych przez inne organizacje.
Szczególną wagę przywiązujemy do przestrzegania zasad bezpieczeństwa internetowego podczas działań w międzynarodowych projektach. Do tej pory zrealizowaliśmy dwa międzynarodowe projekty Erasmus+ skoncentrowane wyłącznie na tej tematyce. Pierwszy w latach 2016 – 2018 – The Virtual World We Want, koordynowany przez pana doktora Maurycego Kustrę, w którym uczestniczyli partnerzy z Polski, Rumunii, Turcji, Łotwy, Litwy, Włoch, Portugalii oraz Hiszpanii.
Działania projektowe miały na celu uświadomić młodzieży, że zagrożenia takie, jak spam, psychiczne nękanie, wykorzystywanie danych osobowych, wirusy komputerowe, włamanie do komputera, nielegalne i szkodliwe treści oraz manipulacje informacjami stanowią problem przy korzystaniu z Internetu oraz stworzyć podstawy pod bezpieczne korzystanie z niego.
Niemal w tym samym czasie (2015 – 2017) wraz z uczniami naszej szkoły realizowaliśmy projekt Erasmus+ o podobnej tematyce pt. ”Camouflage and safety in the virtual world”, który koordynowała pani Magdalena Goc. W projekcie uczestniczyli nauczyciele i uczniowie z Polski, Turcji, Portugalii, Cypru, Grecji. Celem projektu było prowadzenie badań nad cyberprzemocą i zorganizowanie wsparcia w tym temacie dla uczniów, rodziców i nauczycieli w postaci praktycznych przewodników na temat bezpiecznego korzystania z Internetu w języku angielskim i językach ojczystych partnerów dla tych trzech grup odbiorców. W ramach działań projektowych w naszym kraju, zaprosiliśmy m.in. przedstawicieli NASK, których ważnym elementem działalności jest edukacja użytkowników Internetu oraz promowanie koncepcji społeczeństwa informacyjnego, głównie w celu ochrony dzieci i młodzieży przed zagrożeniami, związanymi z użytkowaniem nowych technologii. Gościliśmy również w naszej szkole profesora Jacka Pyżalskiego, który od lat zajmuje się tematyką agresji młodzieży w realu i w cyberprzestrzeni. Dla zainteresowanych link do wykładu: Co wiemy o młodzieży online? Obydwa projekty Erasmus+ były realizowane w synergii z projektami eTwinning.
11 grudnia bieżącego roku nasza szkoła wzięła udział w Digital Youth Forum, akcji, której celem było promowanie pozytywnych zachowań online i pozytywnego wykorzystania nowych technologii (jako alternatywy do zachowań ryzykownych), wspieranie kreatywności, innowacyjności, sprawczości w obszarze nowych technologii, poszerzanie świadomości wokół zagrożeń online oraz inspirowanie i motywowanie do działania w obszarze nowych technologii.
Co roku obchodzimy Dzień Bezpiecznego Internetu, realizując kampanię uświadamiająca uczniów i rodziców na temat zagrożeń internetowych, wskazując miejsca, gdzie można szukać pomocy w przypadku niepożądanych incydentów oraz przypominając podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas korzystania z zasobów Internetu. W tym roku, tradycyjnie, podczas lekcji wychowawczych i innych, nauczyciele poprowadzą zajęcia, związane z tą tematyką. W ramach DBI zarejestrowaliśmy planowaną przez nas inicjatywę na platformie SAFER INTERNET oraz w Wydarzeniach eTwinning Zaczęliśmy również w tym roku szkolnym realizację dwóch projektów eTwinning:
„Media Literacy and Disinformation” oraz „Where is my place in the digital world?”, których tematyką jest kształtowanie dojrzałych i świadomych odbiorców mediów. Współcześni uczniowie mają przed sobą ogromne wyzwanie: weryfikacja informacji z sieci, deficyt umiejętności cyfrowych, prawa autorskie, identyfikacja i odpowiedzialność za rozpowszechnianie fałszywych wiadomości, trolling, mowa nienawiści. Projekty te mają na celu zwiększenie świadomości w zakresie umiejętności korzystania z mediów oraz wprowadzenie do bezpiecznego i efektywnego wykorzystanie technologii. W styczniu rozpoczęliśmy przeprowadzanie ankiety wśród nauczycieli, uczniów i rodziców, przy pomocy narzędzia SELFIE, badającą różne aspekty bezpieczeństwa internetowego w naszej szkole.
Badania są w trakcie.
Magdalena Goc

Szkoła Podstawowa im. K. Odnowiciela w Pobiedziskach
Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu
1. Należy zainstalować program antywirusowy.
2. Nie należy otwierać wiadomości od nieznanych osób.
3. Nie należy klikać w nieznane linki i załączniki w wiadomościach e-mail oraz pobierać plików z niesprawdzonych stron internetowych.
4. Nie należy podawać w sieci danych osobowych ani haseł, wysyłać swoich zdjęć oraz zdjęć rodziny lub znajomych.
5. Przed założeniem konta należy zapoznać się z regulaminem i sprawdzić, czy strona ma zabezpieczenie SSL.
6. Zakładając konto należy posługiwać się Nickiem, a nie prawdziwym imieniem lub nazwiskiem.
7. Nie wolno naruszać godności i praw innych użytkowników Sieci oraz działać na szkodę innych użytkowników Internetu.
8. Należy szanować prawo własności zdjęć, materiałów, artykułów itp. w Sieci. Każdorazowo należy podpisywać autora w/w i/lub adres strony internetowej lub skorzystać z narzędzi zawężania wyszukiwania w przeglądarce do takich materiałów, które są udostępnione do modyfikacji i kopiowania.
9. Nie wolno przesyłać i udostępniać danych naruszających prawo, powszechnie uznanych za obsceniczne lub obraźliwe oraz oszczerstw i treści obrażającej uczucia innych.
10. Zabrania się uprawiania hazardu oraz prowadzenia działalności komercyjnej.
11. Należy zachować ostrożność w spotkaniach z osobami poznanymi w Sieci. Należy pamiętać, że cyberbulling – przemoc przy użyciu Internetu – to przestępstwo.
Polityka haseł i jej stosowanie
1.Hasła powinny zawierać co najmniej 8 znaków, przy czym co najmniej 2 cyfry oraz dwa znaki specjalne.
2. Należy unikać używania znaczących dat, nazw.
3.Tworząc bezpieczne hasło można korzystać zamiennie z cyfr i znaków specjalnych, np. Prognozapogody zamieniamy na Pr0gn0zap0g0dy (zamiast „O” jest „zero”).
4. Dobrym sposobem na stworzenie bezpiecznego hasła jest wykorzystanie swojej ulubionej książki, wiersza, tekstu piosenki, itp. Wydające się skomplikowanym, dwunastoznakowe długie hasło PiGwjsd jest tak naprawdę zapisem pierwszych liter „Paweł i Gaweł w jednym stali domu”. Tak stworzone hasło jest dużo bezpieczniejsze.
5. Przed podaniem hasła do konta internetowego zalecane jest upewnienie się co do wiarygodności strony WWW, ponieważ zdarzają się strony spreparowane w celu ich wyłudzenia.
6. Dla większego bezpieczeństwa zalecane jest zastosowanie uwierzytelniania dwuskładnikowego.
7. Należy unikać zapisywania haseł na karteczkach, w notatnikach czy innych źródłach, które mogą dostać się w niepowołane ręce lub są ogólnodostępne.
8. Nie należy podawać haseł osobom trzecim.
9. Po zakończonej pracy należy pamiętać, że zamknięcie przeglądarki nie zawsze powoduje wylogowanie się z usług. Przed odejściem od komputera koniecznie należy się wylogować.
10. W przypadku podejrzenia o pozyskanie naszego hasła przez osoby niepowołane, należy natychmiast je zmienić.
Zasady korzystania z komputerów i tabletów na terenie szkoły
1. Prawo do korzystania z komputerów i tabletów, znajdujących się w pracowniach informatycznych, czytelni oraz w poszczególnych salach lekcyjnych, przysługuje uczniom oraz pracownikom pedagogicznym.
2. Korzystanie przez uczniów z komputerów jest bezpłatne.
3. Uczniowie korzystają z komputerów i tabletów tylko pod opieką nauczyciela.
4. Korzystanie ze sprzętu cyfrowego (komputery, tablety) i oprogramowania służy wyłącznie celom naukowym, informacyjnym i edukacyjnym.
5. Uczeń obsługuje sprzęt komputerowy zgodnie z zaleceniami nauczyciela.
6. Po zakończeniu pracy, użytkownik ma obowiązek zostawić komputer wyłączony, chyba że nauczyciel zadecyduje inaczej.
7. Użytkownikowi komputera zabrania się: usuwania cudzych plików, odinstalowania programów, dekompletowania sprzętu,
Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia uczniów
1. W razie wypadku (np. porażenia prądem) należy natychmiast wyłączyć urządzenie stanowiące zagrożenie oraz powiadomić nauczyciela.
2. W przypadku zauważenia iskrzenia, wydobywającego się z komputera dymu, wyczucia swądu tlącej się izolacji lub spostrzeżenia innych objawów mogących spowodować pożar, należy natychmiast powiadomić nauczyciela, który powinien wyłączyć zasilanie główne.
3. W sytuacjach awaryjnych uczniowie powinni natychmiast przerwać wszystkie prace ze sprzętem komputerowym, zachować spokój oraz ściśle wykonywać wszystkie polecenia nauczyciela.
Netykieta poczty elektronicznej
1. Należy codziennie sprawdzać pocztę. Nikt nie lubi długo czekać na odpowiedź. Należy sprawić, by komunikacja przebiegała szybko i efektywnie. Jeżeli przez dłuższy czas nie będziemy mieli dostępu do maila, poinformujmy o tym.
2. Nie należy wysyłać dużych załączników, rozsyłać spamu, ani łańcuszków szczęścia. Załączniki nie powinny mieć więcej niż 2 MB, aby nie zaśmiecać skrzynki odbiorcy. Do przekazywania dużych plików lepiej wykorzystać chmurę lub serwisy hostingowe. Całkowicie niedopuszczalne jest rozsyłanie łańcuszków szczęścia, spamu i nieprzeskanowanych plików, które mogą zawierać wirusy i inne złośliwe oprogramowanie.
3. Spam należy kasować bez czytania treści. Nie należy również otwierać załączników i uruchamiać linków z maili otrzymanych od nieznanych osób lub firm. Powinno się stosować zasadę „Nieznane znaczy niebezpieczne”.
4. Pisząc wiadomość, należy zawsze wypełnić pole „temat” wiadomości. Temat powinien być związany z treścią wiadomości.
5. Maile należy wysyłać w formacie tekstowym, bez zbędnych udziwnień w postaci różnych czcionek, kolorów i wklejonych obrazków. Cytować należy tylko najważniejsze fragmenty wiadomości. Pozostałe (wraz ze stopką) można usunąć. Swoją stopkę należy ograniczyć maksymalnie do 3-4 linijek.
6. Przy wysyłaniu jednego emaila do większego grona odbiorców, należy skorzystać z pola BCC (lub UDW – Ukryty do Wiadomości). W końcu nie każdy chciałby, aby jego mail został ujawniony osobom trzecim.
7. Aby zasygnalizować humorystyczne intencje wypowiedzi, można używać „uśmiechów”, tzw. emotikonów, lecz nie należy ich nadużywać.
8. Należy unikać pisania całego tekstu dużymi literami. Po pierwsze jest to mniej czytelne, po drugie może to być odebrane jako krzyk.
9. Należy zwracać uwagę na słownictwo, którego używamy. Słowa i zwroty, które stosujemy, mogą nam się wydawać zupełnie naturalne, ale inni mogą odebrać je jako obraźliwe.
10. Listy powinny być zawsze podpisane prawdziwym nazwiskiem i imieniem ich autora.
11. Przed wysłaniem listu, należy się zastanowić, czy na pewno zawiera treść, którą chcemy przesłać.
12. Należy używać programu antywirusowego na swoim komputerze (aby minimalizować ryzyko przesłania wirusów innym osobom – na przykład w przesłanym załączniku).
Netykieta grup dyskusyjnych
1.Nie należy zapominać, że po drugiej stronie też jest człowiek. Nie powinno się pisać tego, czego nie chciałoby się powiedzieć osobiście, prosto w oczy, w pokoju pełnym ludzi.
2. Przed zadaniem jakiegokolwiek pytania należy odszukać zbiór najczęściej zadawanych pytań (FAQ). Większość grup posiada taki zbiór pytań i odpowiedzi. Jeśli niczego takiego tam nie ma, należy sprawdzić, czy ktoś w ostatnim czasie nie zadał podobnego pytania.
3. Należy stosować się do reguł pisania obowiązujących w danej grupie, np. do zasad dotyczących znaków diakrytycznych – użytkownicy niektórych kanałów nie życzą sobie używania polskich liter, natomiast na forach internetowych pisanie bez polskich znaków diakrytycznych bywa źle widziane; sprawy te regulowane są czasem przez lokalną netykietę lub FAQ.
4. Włączając się do grupy dyskusyjnej, należy przeczytać uważnie, co zostało powiedziane dotychczas, zanim wyśle się swoją pierwszą wypowiedź.
5. Nie należy pisać zbyt długich wiadomości, a swoim postom należy nadawać krótkie tytuły, które będą dobrze odzwierciedlały ich treść.
6. Należy się zastanowić, do kogo chce się skierować swoją wypowiedź i postarać się dotrzeć do ludzi, których może zainteresować to, co mamy do powiedzenia, a niekoniecznie, do jak największej liczby odbiorców.
7. Należy zwracać się w kulturalny sposób do innych internautów i korzystać ze zwrotów grzecznościowych, np. „Ty”, „Ci”, „Tobie”.
8. Nie należy pisać dużymi literami. Wyglądają na KRZYK.
9. Odpowiedź należy kierować bezpośrednio do pytającego, a nie do wszystkich uczestników dyskusji. Pytający może później podsumować wszystkie odpowiedzi i podać je do wiadomości grupy. Zaoszczędzi to innym użytkownikom czytania wielu podobnych maili.
10. Wypowiedź należy wysłać tylko raz.
11. Nie należy nagabywać (uparcie łączyć się z) osób, które sobie tego nie życzą.
12. Nie należy zwracać innym uwagi na literówki i błędy językowe i samemu ich unikać.
13. Grupa dyskusyjna nie powinna być źródłem wiadomości przy odrabianiu lekcji. Powinno się szukać tego typu informacji na własną rękę.
14. Grupa dyskusyjna nie służy do celów reklamowych.
15. Korzystając z grup dyskusyjnych nie należy floodować (wielokrotnie wysłać tę samą wiadomość lub wiele różnych wiadomości w bardzo krótkich odstępach czasu).
Netykieta dla prowadzącego bloga
1. Zakładając własnego bloga, należy pamiętać, aby kolorystyka była przyjemna dla oczu innych osób, powinno się unikać jaskrawych kolorów i nie przesadzać z gifami.
2. Na pierwszej stronie witryny nie warto umieszczać bardzo dużych plików. Spowoduje to długie ładowanie strony.
3. Należy szanować prywatność innych osób i nie opisywać kogoś, ani nie umieszczać jego wizerunku bez jego wiedzy i zgody.
4. Nie powinno się powtarzać wielokrotnie tych samych wpisów lub wpisów mówiących o tym samym, ale w inny sposób.
5. Nie wolno kopiować i wklejać cudzych tekstów bez podawania przypisu czy źródła.
6. Należy pamiętać o usuwaniu złośliwych komentarzy i spamu.
Gdzie szukać pomocy
1. Wszelkie zdarzenia związane z naruszeniem bezpieczeństwa cyfrowego w szkole należy zgłosić wychowawcy lub pedagogowi szkolnemu.
2. W Internecie istnieją różne zespoły i linie pomocowe w sprawach dotyczących bezpieczeństwa dzieci, również w zakresie bezpieczeństwa w Internecie; dostarczają wiedzy, wskazówek rozwiązania problemu oraz wsparcia psychologicznego.
3. Dla ofiar i świadków cyberprzemocy lub dla osób, które są zaniepokojone jakimś zdarzeniem związanym z bezpieczeństwem cyfrowym są telefony zaufania:
a) 800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Telefon jest bezpłatny i czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 20.00 (połączenie bezpłatne). Jeśli ktoś zadzwoni tam w godzinach nocnych i zostawi informację o sobie i swój numer – konsultanci oddzwonią do takiej osoby.
b) 116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – www.116111.pl Bezpłatna i anonimowy telefon dla dzieci i młodzieży prowadzony od 2008 roku przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.
c) Dyżurnet.pl – to zespół ekspertów Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej, działający jako punkt kontaktowy do zgłaszania nielegalnych treści w Internecie. Dyżurnet.pl przyjmuje anonimowe zgłoszenia za pomocą:
a) formularza internetowego: https://dyzurnet.pl/formularz/
b) pocztą elektroniczną: dyzurnet@dyzurnet.pl
c) telefonicznie: 801 615 005
Postanowienia końcowe
1. Powyższe zasady obowiązują wszystkich uczniów korzystających z komputerów i tabletów na terenie szkoły.
2. W kwestiach niewymienionych w niniejszym dokumencie, stosuje się zapisy Statutu Szkoły, regulaminy pracowni oraz powszechnie obowiązujące przepisy prawa.