Historia
Początki szkoły w Pobiedziskach to wiek XIII, kiedy to powstała szkoła parafialna. W owym czasie nauka ograniczała się do zapoznania z alfabetem, nauką czytania i pisania na tabliczkach woskowych, śpiewu kościelnego, pacierza i historii biblijnej.
Jan z Pobiedzisk na procesie wytoczonym Krzyżakom w Warszawie w 1338 roku oświadczył, iż w czasie najazdu krzyżackiego w 1331 roku miasto zostało spalone i splądrowane. Z zabudowań w mieście ocalała tylko szkoła. Świadczy to, że szkoła do tego czasu prowadziła swoją działalność.
W XV wieku władze miejskie starały się uzyskać wpływ na działalność szkoły parafialnej. Z czasem za niewielkie ustępstwa kościół przerzucił część kosztów związanych z utrzymaniem szkoły na władze miasta.
W XVI i XVII wieku nieszczęścia, które stały się udziałem miasta dotknęły także szkoły. Pożar w 1579 roku strawił kościoły św. Ducha i farny pod wezwaniem Matki Boskiej. W pożarze tym spłonęła także plebania i szkoła. Od 1625 roku na terenie miasta panowała cholera, która zebrała wiele ofiar. Kiedy po zarazie miasto zaczęło się odradzać spadł na nie najazd wojsk szwedzkich. Trudno się dziwić, że w takich warunkach działalność szkoły w zasadzie ustała.
Pierwsza połowa XVIII wieku to zmiany w strukturze ludności. W owym czasie nastąpił napływ osadników pochodzenia niemieckiego i żydowskiego. Osadnicy przyczynili się do rozwoju rzemiosła, handlu i zagospodarowania ziemi leżącej odłogiem. Niestety, konflikt narodowościowo – wyznaniowy między kościołem a władzami miasta nie sprzyjał rozwojowi szkoły.
Głównym zadaniem szkoły parafialnej w owym okresie było przygotowanie chłopców do służby kościelnej, nauczanie czytania i pisania w języku łacińskim i polskim oraz zapoznanie z elementami rachunków. Dopiero działalność Komisji Edukacji Narodowej miała wprowadzić w szkołach parafialnych nowe elementy. Oprócz nauki czytania, pisania i rachunków wprowadzono Katechizm, Naukę Obyczajową i historię Polski. W owym okresie kalendarz szkolny związany był z cyklem prac polowych. Rozpoczynano naukę wraz z zakończeniem prac jesiennych w polu. Zakończenie nauki miało miejsce w kwietniu w momencie rozpoczęcia prac polowych.
Utrata niepodległości i powstanie Wielkiego Księstwa Poznańskiego zmieniły sytuację szkolnictwa w Wielkopolsce. Do szkół wprowadzono obok języka polskiego język niemiecki.
W 1815 roku w mieście były dwie szkoły. Jedna znajdowała się przy kościele druga, do której uczęszczały dzieci protestanckie, w mieście.
Rozporządzeniem królewskim z dnia 14 maja 1825 roku wprowadzono obowiązek uczęszczania do szkoły od 6 roku życia. Ukończenie nauki przewidywano, gdy dziecko zdobędzie odpowiedni zasób wiadomości. Generalnie nauka trwała do 14 roku życia.
W roku 1842 minister oświaty Eichhorn wydał zarządzenie, zgodnie z którym nauczyciele winni biegle posługiwać się językiem niemieckim. Zgodnie z zarządzeniem w szkołach, gdzie przeważającą liczbę stanowiły dzieci niemieckie i żydowskie, językiem wykładowym był język niemiecki.
Zarządzeniem Ministra Oświecenia i Wyznań z 3 października 1854 roku został wprowadzony jednolity program nauczania obejmujący siatkę godzin, materiał programowy i przewidziane wyniki nauczania.
W roku 1864 szkoła katolicka – ludowa w Pobiedziskach należała do szkół dwuklasowych z dwoma izbami lekcyjnymi. W owym okresie w szkole uczyło dwóch nauczycieli: Jüttner i Adam Poszwiński, który został zwolniony ze szkoły w Środzie za to, iż dopuścił do tego, że dzieci śpiewały w jego obecności „Boże coś Polskę” i inne pieśni patriotyczne. Opiekę i dozór nad szkołą sprawował ksiądz Walenty Rudal pełniący funkcję inspektora.
Lata siedemdziesiąte przyniosły niekorzystne zmiany dla dzieci i młodzieży pochodzenia polskiego w całym zaborze pruskim. Nasiliły się procesy germanizacyjne.
Pierwszym krokiem była ustawa z dnia 11 lutego 1872 roku, która zmniejszyła wpływ duchowieństwa katolickiego na szkolnictwo, pozbawiając proboszczów stanowisk inspektorów. W zaborze pruskim funkcje te przejęły osoby świeckie pochodzenia niemieckiego wyznaczone przez państwo. 23 października 1873 roku wydano zarządzenie, w którym zakazano używania języka polskiego w nauczaniu przedmiotów świeckich. 15 lipca 1880 roku ustawa sejmu pruskiego zniosła prawo zatrudniania nauczycieli przez samorządy miejskie, oddając je władzom państwowym. Od tego czasu władze państwowe mogły przenosić nauczycieli z jednej miejscowości do drugiej. Wszystkie te przepisy miały między innymi na celu germanizację społeczeństwa polskiego.
W roku szkolnym 1881-1882 podniesiono stopień organizacyjny szkoły ludowej do stopnia trzeciego. W szkole zostali zatrudnieni dwaj nowi nauczyciele niemieccy Thynke i Kaschny.
Następnym krokiem władz pruskich na drodze germanizacji szkolnictwa było rozporządzenie władz pruskich z 7 września 1887 roku, które zniosło z początkiem roku szkolnego nauczanie języka polskiego w szkołach ludowych.
Od 1887 roku podniesiono stopień organizacyjny przez utworzenie klasy IV i dodanie nowego etatu dla nauczyciela. Zwolniony został nauczyciel Kaschny. Zatrudniono dwóch nauczycieli niemieckich Schullza i Schittkę. Do szkoły ludowej uczęszczało w owym czasie 300 uczniów. Wszystkie te zmiany nasiliły germanizację polskiej młodzieży. Nauczyciele wobec uczniów Polaków, którzy używali języka polskiego podczas lekcji i przerw międzylekcyjnych, stosowali kary cielesne lub kary uwłaczające godności ludzkiej. Uczniowi, którego złapano na używaniu języka polskiego podczas przerwy zawieszano tabliczkę w języku niemieckim „Jestem świnią, bo mówiłem po polsku”. Tabliczkę miał nosić tak długo, aż nie wskazał kolegi, który mówił po polsku.
W roku 1895 nastąpiło ważne wydarzenie w historii szkoły. Oddano do użytku nowy budynek szkolny przy ulicy Kostrzyńskiej. W budynku tym uczyły się dzieci niemieckie.
9 sierpnia 1900 roku władze pruskie wydały następne rozporządzenie uderzające w społeczeństwo polskie. Na mocy tego rozporządzenia zakazano w szkołach nauki religii w języku polskim. Doprowadziło to do strajków i protestów społeczeństwa polskiego.
W czerwcu 1906 roku wybuchła fala strajków, która objęła niemal wszystkie szkoły ludowe na terenie rejencji poznańskiej. W szkole w Pobiedziskach strajk wybuchł 13 września 1906 roku. Przywódcami oporu wobec nauczania religii w języku niemieckim byli między innymi: Maciej Mielżyński z Iwna, ksiądz Walenty Rudal z Pobiedzisk i ksiądz Kazimierz Smorawski z Wronczyna. Strajk dzieci polskich został złamany siłą. W czasie strajku pogłębiła się świadomość narodowa i patriotyzm.
Dnia 6 kwietnia 1907 roku po zakończeniu budowy został oddany do użytku poświęcony przez księdza Walentego Rudala nowy budynek szkolny przy ulicy Kostrzyńskiej dla dzieci polskich.
Do nowo oddanego budynku uczęszczało 452 uczniów. Do szkoły dla dzieci niemieckich uczęszczało 200 uczniów. Oddział wyznania mojżeszowego miał 30 uczniów i znajdował się w pomieszczeniu wynajętym w mieście.
Po zakończeniu I wojny światowej utworzona 5 grudnia 1918 roku Rada Ludowa w Pobiedziskach wymusiła u władz pruskich zmiany w szkole ludowej. W ramach repolonizacji szkolnictwa do szkół powrócił język polski.
Zwycięskie zakończenie Powstania Wielkopolskiego spowodowało całkowite spolszczenie szkolnictwa i eliminację języka niemieckiego.
25 stycznia 1919 roku naczelny prezes prowincji Trąmbczyński w porozumieniu z Komisariatem Naczelnej Rady Ludowej wydał rozporządzenie, w którym zapewnił dzieciom polskim w szkołach ludowych i obywatelskich naukę w języku polskim, a dzieciom niemieckim uczęszczającym do szkół odrębnych naukę języka niemieckiego. Pozostawiono też podział roku szkolnego na trzy terciały i pruską nomenklaturę klas od najmłodszej VI do najstarszej I. We wcześniej wspomnianych budynkach przy ulicy Kostrzyńskiej były czynne dwie szkoły niemiecka i polska. W mieście zlikwidowano oddział dla dzieci żydowskich.
Wkrótce zmieniono nomenklaturę w szkołach ludowych. Odtąd klasą najniższą stała się klasa I wprowadzono także 7 – letni okres nauki od 7 roku życia. W roku szkolnym 1920/21 podniesiono poziom organizacyjny szkoły dodając klasę VII.
5 lutego 1921 roku nastąpiło uroczyste przekazanie szkolnictwa wielkopolskiego Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej Maciejowi Ratajowi.
W listopadzie 1927 roku zlikwidowano ostatnią pozostałość szkolnictwa pruskiego. Wprowadzono podział roku szkolnego na dwa półrocza. Pierwsze półrocze trwało od 1 września do 30 stycznia, a drugie od 3 lutego do końca czerwca. Szkoła zmieniła także nazwę. Od tej chwili istniała Publiczna Szkoła Powszechna.
Innym ważnym wydarzeniem z tego okresu była likwidacja szkoły niemieckiej z powodu małej ilości dzieci. Budynek przejęła szkoła publiczna, poprawiając swą bazę lokalową.
Wkrótce szkołę czekały następne zmiany. Uchwalona przez Sejm w dniu 11 marca 1932 roku ustawa o ustroju szkolnictwa wprowadziła trzystopniową organizację szkół powszechnych. W tym samym roku szkoła otrzymała patrona. Został nim Kazimierz Odnowiciel. Od tej chwili pełna nazwa szkoły brzmiała: Publiczna Szkoła III stopnia w Pobiedziskach im. Kazimierza Odnowiciela.
W szkole prowadzono także działalność pozaszkolną. Przy szkole działała 6 Drużyna Harcerska. Bardzo prężnie działało Koło Polskiego Czerwonego Krzyża. W przededniu II wojny światowej młodzież prowadziła zbiórkę złomu i pieniędzy na rzecz Funduszu Obrony Narodowej. W czerwcu 1939 roku szkołę ukończyło 116 uczniów.
B. Frankiewicz, „Rys historyczny szkolnictwa w Pobiedziskach”, Pobiedziska 1994.